«Ніна, Вадзім, Ульяна, Авенір і Авігея». Як жыве сям'я, дзе нядаўна нарадзілася 14-е дзіця
«Добры дзень» — усмiхаюцца пяцёра дзетак, як толькi заходзiм у дом. Насустрач выходзiць i мама Алена — на руках жанчыны мiрна пасопвае нованароджаная дачка. Менавiта пра сям'ю Осiных беларускiя СМI i паблiкi пiсалi на мiнулым тыднi — якраз пасля нараджэння Авiгеi.
У вялiкай сям'i дзяўчынка стала 15-м дзiцем. Толькi ў асабiстай размове даведваемся, што амаль 13 гадоў таму бацькi пахавалi маленькую дачку Лiзу (дзiцяцi было ўсяго 7 месяцаў), піша Onliner.by.
«На вяселлi паабяцаў называць жонку «любая» — трымаю слова»
Сям’я Осiных жыве ў вёсцы каля Гродна — горад нават вiдаць у далечынi. Двухпавярховы цагляны дом, якi здаецца даволi ўнушальным. Першае дзiця — дачка Нiна — у сям'i Осiных з'явiлася ў 2000 годзе, а самая малодшая — Авiгея — нарадзiлася ўсяго два тыднi таму.
Нас сустракае Яўген — кіраўнік вялiкай сям'i. Мужчына праводзiць у дом i па дарозе распавядае, што пасля нараджэння малодшай дачкi вырашыў зрабіць перапланіроўку: трэба пісьменна выкарыстоўваць максімум прасторы.
З Аленай i Яўгенам размаўляем у вялiкай гасцёўнi. Побач з татам на канапе сядаюць некалькi дзетак, а на калені да мамы пару разоў просіцца 2-гадовы Авенiр.
— Ён пакуль не прызвычаіўся, што ўжо не самы малодшы ў сям'i, — ласкава ўсмiхаецца Алена, прыцiскаючы да сябе сына. Летась Яўген i Алена адзначылi 25 гадоў з дня вяселля (яму 47 гадоў, ёй 43). Абодва героі родам з Казахстана, таксама выраслі ў шматдзетных сем'ях. Праўда, маштабы былi куды менш: чацвёра i трое дзяцей.
— Мая мама была беларускай, — распавядае Яўген. — Яшчэ ў маладосцi яна пераехала ў Ташкент, дзе пазнаёмiлася з бацькам. Як бацькi мае мама i тата былi класныя, але як муж i жонка… Канфлiкты здаралiся нават з-за таго, што нехта не так паставiў талерку або няправiльна сеў. Я разумею, што характар мамы ў многiм загартаваўся пасля цяжкага дзяцiнства ў ваенны час. Сям'ю бацькi эвакуявалi ў Ташкент. Ён, напрыклад, узгадваў, як дзiцём ганяў у футбол. У мамы, вядома, усё было зусiм iнакш.
Яўген распавядае, што яшчэ ў дзяцiнстве, усяго ў 10 гадоў, задумаўся: а бывае, што ў мужа i жонкi адносiны складваюцца iнакш? Ужо пасля вяртання з армii ён мiмаволi ўбачыў у царкве Алену. Праўда, на той момант, з усмешкай кажа мужчына, дзяўчына яму зусiм не спадабалася. Але пазней сястры героя прыснiўся сон, дзе менавiта гэтую дзяўчыну брат узяў у жонкi.
— Я вырашыў падпарадкавацца i зрабiў прапанову.
— А колькі вы сустракалiся да гэтага?
— Нiколькi, спатканняў адзiн на адзiн у нас не было: гэта не вiталi. Але як толькi зрабiў прапанову, адчуў сэрцам: так павінна быць. З таго моманту мы ўжо 25 гадоў пераконваемся, што гэтае рашэнне было правiльным.
Алена з усмешкай кажа, што яны з мужам вельмi розныя: ён актыўны i гаваркi, яна ж цiхая i больш «у сабе». Заўважаем, што, кажучы адзiн пра аднаго, яны не ўжываюць iмёны — толькi словы «любы» i «любая».
— На вяселлi я паабяцаў называць жонку «любая» i з таго моманту трымаю слова. Гэта не пытанне звычкi, а азначае, што яна — маё сэрца. Быў забаўны момант, калi мы пераехалi ў Беларусь. Нашы блiзкiя жонку таксама называюць «любiмая», але ў размове нехта назваў яе Аленай. Некаторыя знаёмыя тут здзiвiлiся: яны ж думалi, што «Любая» — гэта казахскае iмя.
«Думаў, што з калодзежа п'юць толькi ў казках»
А цяпер крышачку падрабязней пра тое, як сям'я Осiных апынулася ў Беларусi. Пасля вяселля Яўген i Алена жылi ў Казахстане, там жа нарадзiлася першае дзiця — дачка Нiна. Але з-за складанай сiтуацыi ўнутры краiны сям'я хутка вырашылася на пераезд на радзiму мацi Яўгена — сюды, у Беларусь.
— Мы пераехалi трыма сем'ямi. Грошай ад продажу дамоў хапiла на пакупку трох хутароў. Гэта былi старэнькiя дамы: печка, якую бясконца тапiлi, ледзяныя падлогi, адключанае святло i адсутнасць вадаправода. Да гэтага мы жылi ў зусiм iншых умовах. Да пераезду мне здавалася, што ваду з калодзежа п'юць толькi ў казках! — усмiхаецца Яўген. — У адрозненне ад жонкi, рамантыка сельскага жыцця мяне не ўражвала.
Аднойчы Яўген прыехаў у Гродна па запчасткі. Прайшоўся па горадзе і зразумеў, што хоча жыць менавіта тут.
— Вярнуўся дадому і расказаў каханай, што было б нядрэнна пераехаць. Стаю, гавару гэта і прыбіваю плінтус (мы якраз рабілі рамонт). Жонка сказала, што не супраць, — я тут жа апусціў малаток, так і не прыбіўшы ўсё да канца! — смяецца мужчына. — У нас і цяпер так: жонка падтрымае любую авантуру.
— Алена, а чаму так? Справа ў даверы да мужа, вашым характары, пакорнасці?
— Гэта казахскі менталітэт. Так прынята — рабіць так, як скажа тата. Я ж бачыла, што ён пакутуе. Яшчэ адзін момант — умовы жыцця ў нашым першым доме. Трэба было ісці больш за кіламетр да вялікай дарогі, па якой хадзіў аўтобус у школу. Зімой — скрозь снег.
Менавіта так больш за 20 гадоў таму сям'я Осіных абаснавалася ў гэтых мясцінах. Спачатку, распавядае тата, дамовіліся пажыць у доме паблізу, затым — на здымных кватэрах. А паралельна будавалі гэты самы дом. За сцяной, дарэчы, жыве родны брат Яўгена — таксама з сям’ёй.
«Я зразумела, як проста маці з’ехаць з глузду»
Сярод братоў і сясцёр, як у Яўгена, так і ў Алены, настолькі вялікая сям'я ёсць толькі ў нашых герояў. Журналісты вырашылі зрабіць невялікі тэст і папрасілі тату назваць даты нараджэння ўсіх дзяцей. З задачай з зорачкай ён справіўся цалкам добра. Адзначым для сумленнасці: з адной маленькай падказкай ад 11-гадовай Ульяны.
— Імёны для дзяцей выбіраю я, але заўсёды раюся з каханай. Калі ёй прапанаваны варыянт не падабаецца, то, вядома, я не буду называць дзіця гэтым імем. Навошта: каб паказаць, што я гаспадар? З імем для малодшай дачкі мы нават уладкавалі галасаванне сярод дзяцей, але выніковае рашэнне ўсё ж было за мной.
А вось кароткі перапіс малодшага пакалення сям’і Осіных:
ліпень-2000 — Ніна,
кастрычнік-2001 — Вадзім,
ліпень-2003 — Ева,
красавік-2005 — Саша,
май-2006 — Руслан,
май-2007 — Максім,
чэрвень-2009 — Валерыя,
ліпень-2011 — Ліза,
жнівень-2013 — Ульяна,
красавік-2015 — Жэня,
май-2017 — Давід,
чэрвень-2019 — Ялісей,
май-2021 — Марк,
люты-2023 — Авенір,
люты-2025 — Авігея.
У выніку 15 дзяцей (заўважце, без двайнят і блізнят). Але ў 2012 годзе ў сям’і здарылася трагедыя: ад аўтаімуннага захворвання памерла 7-месячная Лізавета. На той момант дзяўчынка была восьмым дзіцем.
— Лізе было 3 месяцы, калі яна захварэла. Дачка раптоўна пажаўцела. Жонцы было неспакойна, і мы паехалі ў бальніцу. Зразумеў, што ўсё сур’ёзна, калі дактары пачалі актыўна хадзіць, нешта абмяркоўваць. Нам сказалі, што трэба ехаць у Бараўляны. У выніку лячэнне зацягнулася на чатыры месяцы — увесь гэты час у бальніцах з Лізай была жонка. Я ўпэўнены, што дактары зрабілі ўсё, што маглі, аказалі кваліфікаваную дапамогу…
Пра тое, што маленькая сястра хварэла, бацькі расказвалі старэйшым дзецям. Па вечарах, тлумачыць Яўген, уся сям’я моліцца перад вячэрай. Таму, пакуль Ліза была ў бальніцы, усе прасілі цуду — гэта рабілі і дзеці.
— Мы пагаварылі з дактарамі і даведаліся, што дапамагчы Лізе больш немагчыма. Вярнуліся дадому… Праз два тыдні дачка памерла. Калі бачыш, як закалочваюць труну, у якой тваё дзіця, гэта неверагодна цяжка, — голас Яўгена ў гэты момант надломваецца. — Так, Ліза пражыла ўсяго сем месяцаў, але ж яна нарадзілася, жыла. Мы не можам выкрэсліць дачку з жыцця. Таму я ніколі не скажу, што я тата 14 дзяцей, бо ў мяне іх 15.
— Ведаеце, пасля смерці Лізы я ўпершыню зразумела, як лёгка маці з’ехаць з глузду, — ціха кажа Алена. — Грань сціраецца… Нават фізічна: я ж карміла грудзьмі — дзіцяці ўжо няма, а малако прыходзіць. Справіцца з болем мне дапамаглі толькі вера і клопат блізкіх.
Калі я зацяжарала Ульянай (наступнае дзіця пасля Лізы), унутры быў страх… Але адразу пасля нараджэння дачкі ўсё стала на свае месцы.
Яна змагла запоўніць пустату ў матчынай душы.
Вядома, Лізу мы не забылі і ніколі не забудзем. Кожны год мы ўсёй сям’ёй збіраемся на могілках — у дзень яе нараджэння і пахавання.
«Будучыя жонкі сыноў будуць удзячныя за такое выхаванне»
Цяпер тут, у вялікім бацькоўскім доме, жывуць 14 дзяцей сям’і Осіных. Пра пераезд, расказваюць бацькі, старэйшыя дзеці (а ім ужо за 20) пакуль не думаюць. Па-першае, жыццё ў вялікім бацькоўскім доме дазваляе адкладаць грошы на нешта істотнае. А па-другое, усміхаецца Яўген, ці ёсць хто-небудзь, хто прыгатуе смачней за маму?
— Не скажу, што на гатаванне ў мяне сыходзіць шмат часу, — расказвае Алена. — Раніцай у нас звычайна каша і бутэрброды. У старэйшых дзяцей непераноснасць глютэну, таму на абед ці вячэру я заўсёды рыхтую некалькі варыянтаў гарніраў.
— А даводзіцца гатаваць у велізарных рондалях ці тазах?
— Не, такое здараецца вельмі рэдка, — усміхаецца жанчына. — Хіба што калі рыхтуем нешта асаблівае для гасцей — напрыклад, у нас ёсць вялікі афганскі казан.
Тэму кулінарыі мы абмяркоўваем з поўным пагружэннем: якраз час абеду, і нас запрашаюць за вялікі стол. За кадрам застаўся працэс падрыхтоўкі: цеста раскочваў тата, начынку з мяса і цыбулі рабіла мама, соусы — дачка Валерыя. Дарэчы, дзяўчынка збірае за ўсёй сям’ёй брудны посуд, заварвае гарбату і разам з мамай расстаўляе салодкае.
— Асноўныя штодзённыя клопаты — прыборка, мыццё, гатаванне — на каханай. Дзеці дапамагаюць па меры магчымасцяў, па святах згатаваць, прапыласосіць, прыбрацца магу і я. Праўда, таго самага «жаночага» бляску, вядома, не будзе, — усміхаецца Яўген. — У нас няма падзелу на «мужчынскую» і «жаночую» працу, арганізаваны раўназначныя дзяжурствы. Таму хлопцы без праблем мыюць посуд ці могуць змяніць падгузнік — думаю, іх жонкі будуць нам удзячныя за такое выхаванне.
На фоне размоў пра выхаванне ў гасцёўні чуваць вазню малодшых — гэта яшчэ не крык, але нешта відавочна адбываецца. Яўген кажа, што апошнім часам з канфліктамі ўсё часцей разбіраюцца старэйшыя дзеці. Яшчэ нехта з іх, калі не заняты вучобай або іншымі справамі, вечарамі кантралюе чыстку зубоў і кладку ў ложак.
Яўген з усмешкай дадае, што старэйшыя сыны ўжо настроены стварыць вялікую сям’ю.
— Дачкі кажуць, што хочуць такі ж моцны шлюб, як у нас. Ніна нават аднойчы сказала, што тата ўстанавіў занадта высокую планку для будучага мужа, — усміхаецца Алена.
Дарэчы, тата ў сям’і вырашае самыя розныя пытанні. Напрыклад, зараз на другім паверсе арганізуюць дзіцячыя пакоі (малодшыя Авенір і Авігея спяць у бацькоўскім пакоі на першым паверсе). У кожнага дзіцяці ёсць сусед — хто з кім лепш ужывецца, таксама вызначаў Яўген.
«Цяпер сямейны капітал трацім на брэкеты»
Звычайна раніца ў сям’і пачынаецца а шостай-сёмай гадзіне. Раней за ўсіх устаюць тата і тыя, каму трэба на працу, крыху пазней — школьнікі, якіх у сям’і пяцёра. Усе яны вучацца ў мясцовай школе, куды дабіраюцца на аўтобусе. Яўген расказвае, што на бацькоўскія сходы яны з жонкай не ходзяць, але з настаўнікамі заўсёды на сувязі.
— З хатнімі заданнямі малодшым дапамагаюць старэйшыя. Калі шчыра, мы з жонкай ужо не заўсёды можам нешта патлумачыць: у нас сярэдняя адукацыя. У траіх старэйшых дзяцей — Ніны, Вадзіма і Евы — вышэйшая, яшчэ двое — Саша і Руслан — студэнты другога курса.
Трое старэйшых вучыліся на платнай аснове. Адукацыю кожны атрымлівае за «свае» заробленыя грошы. З сямейнага капіталу мы аплачвалі першы курс, а астатняе з гэтых грошай цяпер ідзе на брэкеты. Заўважыў, што старэйшы сын саромеўся ўсміхацца — цяпер у яго галівудская ўсмешка. Зразумелі, што гэта важна, і стараемся, каб ва ўсіх дзяцей былі здаровыя зубы і прыгожая ўсмешка.
Пытанні пра сямейны бюджэт і выдаткі ўзнікаюць самі сабой. Яўген з усмешкай кажа, што самы значны артыкул выдаткаў прадказальны: гэта прадукты. У сям’і ёсць цяпліца, але ад каровы ці кур пакуль адмовіліся. Ну і, калі коратка, то ўсе фінансавыя пытанні — на бацьку сям’і.
— Памятаю, як на «вясельныя» грошы купіў сабе гульнявую прыстаўку. Потым сядзеў, гуляў — і прыйшло ўсведамленне. А жонка мне ні слова не сказала! Мужам, які бярэ на сябе ўсю адказнасць, я стаў не адразу. Думаю, такім мяне зрабіла жонка — сваёй пакорнасцю, словамі «Ты вырашай», «Як ты скажаш, так і будзе».
Аднойчы да нас збіраліся госці — жонка тыдзень прасіла купіць гарбату, а я забыў. І яна моўчкі раздала гасцям кіпень у шклянках. Потым мне нават сябар сказаў: «Вось гэта ў цябе жонка!» — смяецца Яўген. — Так паступова і прыйшло разуменне, што значыць быць кіраўніком сям’і.
Паводле слоў Яўгена, у жонкі ёсць асобная картка — на асабістыя выдаткі. У сярэднім, як кажа мужчына, кожны месяц туды залічваецца каля 300 рублёў.
— Грошы перакідваю не толькі я, але і працуючыя старэйшыя дзеці. Калі гаворка пра студэнтаў, то яны дапамагаюць толькі па жаданні — калі не атрымліваецца, то і не трэба. Старэйшыя, якія ўжо працуюць, скідваюць 100—150 рублёў. — Наша старэйшая дачка Ніна не скідваецца, але яна вырашыла добраахвотна аплаціць рэпетытараў для двух братоў — дзякуючы гэтаму яны паступілі на бюджэт. Для нас гэта самая вялікая падтрымка, — заўважае Алена.
Калі пачытаць каментары да навін пра нараджэнне малодшай дачкі Осіных, то думкі сустракаюцца розныя. Хтосьці радуецца і віншуе, іншыя здзіўляюцца памерам сям’і, нярэдка можна сустрэць і негатыў. Грошы і тут становяцца аргументам: маўляў, усё гэта дзеля дапамогі і льгот.
— Бывала, мне казалі: «О, твая зноў цяжарная». Раней я мог адрэагаваць, бо язык падвешаны, але цяпер не адказваю. Столькі дзяцей — гэта наша цвёрдае рашэнне. Так, ёсць падтрымка і дапамога, за што мы ўдзячныя, але і без гэтага ў нас была б такая ж сям’я.
Зараз Яўген працуе кіроўцам у тэрытарыяльным цэнтры сацыяльнай абароны. Там жа эканамістам працуе і старэйшая дачка Ніна.
— Атрымліваецца, што мы пастаянна навідавоку ў сацыяльнай службы, заўсёды адкрытыя для настаўнікаў. Калі малыя хварэюць, да нас прыходзяць педыятры, таму мы нічога не хаваем і заўсёды гатовы да кантакту. Вось летам Маркуша бегаў з паветранымі шарыкамі, спатыкнуўся, ударыўся, быў сіняк — у нас спыталі, што здарылася. А так за ўсе гады да нас сур’ёзных пытанняў ніколі не ўзнікала.
— Калі я ўладкаваўся на працу ў сацыяльную службу, зразумеў, чаму людзі часта негатыўна рэагуюць на мнагадзетных, — разважае Яўген. — Я бачыў брудныя падгузнікі на падлозе, раскіданы па кватэры смецце, бардак і поўзаючае ва ўсім гэтым дзіця. Зразумела, што ў вялікай сям’і ідэальнага парадку заўсёды быць не можа, але чысціня ёсць там, дзе прыбіраюць.
«За 25 гадоў удваіх ездзілі ў адпачынак адзін раз»
Пакуль мы гаворым на кухні, у нейкі момант у доме становіцца зусім ціха — кантраст цяжка не заўважыць. Аказваецца, самым маленькім пара класціся спаць. На другім паверсе хлопцы старэйшага ўзросту разыходзяцца па пакоях. Яны ведаюць, што трэба альбо таксама класціся спаць, альбо гуляць вельмі ціха і не замінаць.
— У гэтую цяжарнасць сям’я дала мне выходны па нядзелях: дзеці па гадзіне прыглядалі за Авенірам. Мой адпачынак — гэта паляжаць на канапе ці пагутарыць з роднымі па відэасувязі. Мяне часта клічуць на канцэрты, хочуць неяк разнастаіць вольны час. Але быць сярод людзей мне складаней, я ўсё ж такі інтраверт, — усміхаецца Алена. — З нованароджаным большую частку часу праводжу я. Пакуль дзіця не акрэпне, браць яго на рукі дазволена толькі старэйшым.
Пры гэтым Алена ўпэўнена: справіцца ва ўсім дапамагае наладжаны рытм жыцця. Прыблізна кажучы, з 14 дзецьмі ў сям’і нават прасцей, чым з пяццю. Алена прызнаецца, што пасля пяці хлопчыкаў вельмі марыла пра дачку. І з усмешкай дадае: трэба б яшчэ адну.
Але ці хапае ўвагі мамы ўсім дзецям?
— Мы вельмі цэнім вячэры, бо на іх збіраецца ўся сям’я. Дзеці прыходзяць са школы або з працы, а я адразу бачу, калі ў каго-небудзь нешта здарылася. У сямейнай атмасферы ім лягчэй падзяліцца і адкрыцца: нехта заўсёды падтрымае, пажартуе, падыме настрой. Бывае, што дзеці нават па-добраму падсмейваюцца з нас і могуць назваць мужа «падабцаснікам», — смяецца Алена.
За 25 гадоў шлюбу Алена і Яўген толькі аднойчы з’ездзілі ў адпачынак без дзяцей: у 2019 годзе яны адправіліся ў падарожжа, пабывалі, напрыклад, у Ізраілі і Германіі. Яўген жартуе, што паміж сабой яны называюць тую паездку «кругасветкай». За дзецьмі ў гэты час глядзелі родныя, а за малодшымі — старэйшыя.
Ну а варыянтаў паехаць кудысьці без жонкі бацька вялікай сям’і нават не разглядае.
— Паміж сабой мы ніколі не сварымся на людзях, дамовіліся пра гэта яшчэ пасля вяселля. Ды і ўвогуле, сур’ёзных спрэчак у нас ніколі не было. Кожны вечар, калі дзеці кладуцца спаць, мы размаўляем па душах. Бывае, што я дагэтуль пішу жонцы вершы.
Я ўпэўнены, што самае галоўнае — гэта каб сям’я заставалася сям’ёй.
Каментары