Šarenda-Panasiuk: Ja razumieła, što moža być situacyja, kali navat dziećmi daviadziecca achviaravać
Byłaja palitźniavolenaja Palina Šarenda-Panasiuk patłumačyła, jak u źniavoleńni rabiła vybar pamiž dziećmi i hieraizmam.
«Mnie b nie chaciełasia siadzieć nivodnaha dnia, nivodnaj siekundy. Ja nie była hatova siadzieć. [Ale] ja razumieła, što peŭny čas prabudu ŭ pałonie. (…) I ty razumieješ, što ŭ takoj situacyi, u jakoj znachodzicca Biełaruś, heta moža doŭžycca hadami. Ale hatovym da hetaha być nielha nikoli», — adznačaje Palina Šarenda-Panasiuk u intervju Mikitu Miełkazioravu ŭ tok-šou «Žyćcio-malina».
Na zaŭvahu adnosna taho, čamu jana vybrała samy składany sposab pražyć źniavoleńnie, žančyna adkazała, što treba adroźnivać prostych ludziej, jakija patrapili za kraty pa palityčnych matyvach, i palitykaŭ. Adsiul, na jaje pohlad, i roznyja patrabavańni da takich ludziej.
«Kali zvyčajny čałaviek, jamu, zrazumieła, možna daravać. (…) Šmat chto jašče ŭ SIZA ŭ 2021-m navat biez usialakaha cisku ŭžo stračyŭ hetyja pamiłoŭki. Ludzi, jakija dekłarujuć siabie palitykami, biełaruskimi dziejačami… Kaniečnie, heta vielmi ciažka, ale ty razumieješ, što ŭ peŭnaj stupieni ty musiš saboj achviaravać.
Ty musiš być prykładam niazłomnaści, prykładam taho, što biełaruskaja ideja vartaja za jaje ciarpieć, achviaravać za jaje zdaroŭjem, jak heta robiać tyja žančyny, jakija zastalisia ŭ Zareččy (kałonii pad Rečycaj — NN). Voś dla mianie hetyja ludzi — sapraŭdy hieroi».
Palina zaŭvažaje, što, robiačy svoj vybar na karyść niazłomnaści, jana dumała pra dziaciej. I patłumačyła, jak rabiła hety vybar:
«Ja razumieła, što moža być situacyja, kali navat hetym daviadziecca achviaravać. Ja heta dapuskała. Pa-pieršaje, maich dziaciej atrymałasia evakuiravać ź Biełarusi. (…) Tvoj mozh, tvaja śviadomaść na dźvie pałovy raździalajecca. Adna pałova — što heta siamja, dzieci. Ty žančyna, dzieci zastanucca biez maci.
Druhaja pałova — heta toje, što jość ja jak palityk, jak dziejač, jość Biełaruś, svabody jakoj, niezaležnaści jakoj nam treba damahčysia. Kali ja tak adrazu zdamsia, to čaho ja vartaja jak čałaviek. Ja b nie daravała sabie samoj, kab pajšła na ich umovy adrazu».
Miełkazioraŭ zaŭvažyŭ, što ŭ vyniku Palinie ŭsio ž daviałosia zhulać u hulniu, prapanavanuju režymam, i spytaŭ, ci jość roźnica pamiž tym, kab heta adbyłosia na niekalki hadoŭ raniej:
«Napeŭna, jość. Kali vy na pieršy hod idziacie na ich umovy, tady zrazumieła, što vas lohka złamać. I kali vy idziacie na ich umovy ŭžo tolki, tak by mović, z nažom la horła, čatyry hady pratrymaŭšysia. Heta inšy ŭzrovień prosta. Ja pajšła na hetyja ŭmovy pad nievierahodnym ciskam, razumiejučy, što ŭ advarotnym vypadku mianie prosta zabjuć».
«Nie pajści na ich umovy, a zhulać u ich hulniu. U nas vajna. Treba vyraści ź dziciačaha ŭzroŭniu palityki i pierajści na bolš surjozny ŭzrovień. I hulnia z hetymi katami — heta ŭžo bolš vysoki ŭzrovień», — davodzić Palina i zhadvaje prykłady z historyi.
«My viedajem, što vialiki kniaź Vitaŭt u palityčnych metach pierachodziŭ niekalki razoŭ z pravasłaŭja ŭ katalictva. My viedajem, što francuzski karol Hienrych IV taksama z pratestantyzmu pierajšoŭ u katalictva.
Dla mianie heta było niešta nakštałt hetaha. Heta była hulnia ŭžo zusim inšaha ŭzroŭniu, čym prosta vyjści na płošču z płakatam ci z kvietkami».
«Ja razumieju, što mnie nichto b słova nie skazaŭ, ale ja b nie daravała heta sabie. I taja samaja pazicyja ŭ Volhi Majoravaj, u Viktoryi Kulšy i Aleny Hnaŭk. My za Biełaruś pojdziem da kanca.
Nakolki vysoki maralny duch u hetych žančyn, i mužčyn, jakija taksama na heta nie iduć. Dla mianie heta sapraŭdy adradžeńnie nacyi. Tamu što nacyja farmujecca nie ŭ spryjalnych umovach, kali ŭsio ciopła, utulna i kamfortna, a kali taki miežavy stan, kali pytańnie žyćcia i śmierci, svabody i niesvabody. I čałaviek prajaŭlajecca ŭ hetych situacyjach. I heta pieramahaje ŭsio zło. Zło suprać hetaha ničoha nie moža zrabić», — davodzić Šarenda-Panasiuk.
Na pytańnie, ci abmiarkoŭvaŭsia ŭ siamji jaje vybar, ci daravała joj siamja, žančyna adkazała:
«Ja razumieju, što siamja, kaniečnie, daravała b heta. Ale palityk žyvie ŭ šklanym domie, jak kažuć anhličanie. Tamu my, na žal, nie možam być prosta maci ci prosta baćka. My jašče i my».
Ciapier čytajuć
Palitviazień Jermašuk nazvaŭ imiony źniavolenych, jakija stučali administracyi kałonii i psavali jamu žyćcio7
Kamientary