Z usich staličnych pravasłaŭnych chramaŭ najbolš pytańniaŭ vyklikaje architektura carkvy na vulicy Sapioraŭ, jakaja bolš nahadvaje ofis z załatoj cybulinaj, čym chram. U chrama sapraŭdnaja ŭnikalnaja trahikamičnaja historyja.
Mnohija minčuki praź dziŭny simbijoz u architektury pierakananyja, što heta chram niejkaj pratestanckaj carkvy, bo minimalistyčnyja madernisckija fasady bolš charakternyja dla ichnich pabudoŭ, a pravasłaŭje ŭ Biełarusi ŭparta trymajecca psieŭdaruskaha kanonu.
Ale takuju niezvyčajnuju abhortku maje sapraŭdny pravasłaŭny prychod praviednaha Iaana Kranštackaha, jaki byŭ zasnavany pa dobrasłaŭleńni mitrapalita Fiłareta ŭ kancy 1998 hoda. Prychod byŭ stvorany na bazie zavoda «Atłant» pry spryjańni tahačasnaha dyrektara Leanida Kałuhina.
Pravasłaŭny chalifat na asobna ŭziatym pradpryjemstvie
Leanid Kałuhin naradziŭsia ŭ 1940 hodzie ŭ vioscy Hałavičy Drybinskaha rajona ŭ siamji prostych kałhaśnikaŭ. Paśla zakančeńnia hieołaharaźviedačnaha technikuma ŭ Novačarkasku Rastoŭskaj vobłaści 20-hadovy chłopiec pačaŭ pracavać buravym rabočym. Praź piać hadoŭ viarnuŭsia na radzimu, uładkavaŭšysia ślesaram na Minski zavod chaładzilnikaŭ. Tut jon pabudavaŭ bliskučuju karjeru «čyrvonaha dyrektara», zaniaŭšy ŭ 1993 hodzie kresła prezidenta akcyjaniernaha tavarystva «Atłant», adnaho z najbolš paśpiachovych pradpryjemstvaŭ krainy.
U čas pierabudovy ŭ jaho kabiniecie pačali źjaŭlacca pravasłaŭnyja abrazki, jakija znajomyja tłumačyć tym, što jon pieražyŭ strašnaje DTZ. Jašče da razvału SSSR Kałuhin byccam by zdoleŭ naviedać śviatyja miescy ŭ Jerusalimie.
Zaniaŭšy pasadu kiraŭnika zavoda, jon pačaŭ aktyŭna naviazvać supracoŭnikam svaje relihijnyja pierakanańni. Internet zachavaŭ cikavuju natatku pra toje, jak apisvalisia budni na zavodzie ŭ 1999 hodzie.
Hetaje apisańnie vyhladaje hratesknym pierabolšvańniem, ale, jak kažuć, dymu biez ahniu nie byvaje.
Śćviardžajecca, što kožnaje pasiadžeńnie akcyjanieraŭ pačynałasia ź lekcyi pra karyść relihii, a značnaja častka srodkaŭ zavoda išła na carkoŭnyja patreby, u tym liku budaŭnictva chrama, restaŭracyju manastyra ŭ Žyrovičach, niadzielnuju škołu i vydańnie haziety «Pravosłavnyj śviet», dzie publikavalisia ranišnija malitvy, jakija byccam by ŭ pačatku kožnaha dnia tranślavała zavodnaje radyjo. Na restaŭracyi manastyra zavadčanie pracavali biaspłatna pa subotach, u svoj vychadny.
Zavod navat abzavioŭsia ŭłasnym śviatarom Vitalijem, pa inicyjatyvie jakoha štotydzień ładzilisia kancerty duchoŭnaj muzyki, jaŭka na jakija dla majstroŭ i načalnikaŭ była abaviazkovaja, u advarotnym vypadku pahražała ŭtrymańnie 10-20 % zarobku.
Inšaja krynica dadaje, što zavodskija dziciačy sad i jaśli stali adzinymi ŭ krainie, dzie ŭsie vychavacielki prajšli navučańnie ŭ škole katechizataraŭ pa asabistym rasparadžeńni Kałuhina.
Navat śviatkavańnie čarhovaha jubileju pradpryjemstva, jakoje supała z pačatkam Vialikaha postu, pa rašeńni dyrektara było pieraniesiena na paźniejšy čas.
Za svaju dziejnaść na karyść Ruskaj pravasłaŭnaj carkvy Kałuhin byŭ uznaharodžany patryjarcham Aleksijem II ordenam Śviatoha kniazia Uładzimira.
Fizkulturna-azdaraŭlenčaja carkva
Tamu ničoha dziŭnaha ŭ tym, što ŭ prajekt fizkulturna-azdaraŭlenčaha kompleksu zavoda «Atłant», jaki raspracavali architektary Ała Prasianaja i Leanid Hielfand z «Minskprajekta», byli ŭniesienyja karektyvy ŭ tym ža pravasłaŭnym duchu. Pa inicyjatyvie dyrektara ŭ budynku stvaryli damavuju carkvu ŭ honar prapadobnaha Iaana Rylskaha, bałharskaha śviatoha, jaki byŭ niabiesnym zastupnikam Iaana Kranštackaha.
Pieršaja čarha budaŭnictva fizkulturna-azdaraŭlenčaha kompleksu była zavieršana ŭ 2004 hodzie. Carkva zaniała vuhłavoje pamiaškańnie na 4-m paviersie z panaramnym zaškleńniem, jakoje całkam zakryŭ ikanastas. Apošnim štrycham stała ŭźviadzieńnie nad madernisckim budynkam załatoj hłaŭki i afarmleńnie tarca pad staražytnaruski chram.
Pieršapačatkova płanavałasia, što chram zojmie prastornuju zału na druhim paviersie zavodskaha FAKa, ale spravy carkoŭnikaŭ parušyli palityčnyja ambicyi Leanida Kałuhina.
Vybary 2001 hoda
Leanid Kałuhin byŭ dobra znajomy ź niadaŭna vybranym prezidentam Alaksandram Łukašenkam. A ŭ 1997 hodzie kiraŭnik «Atłanta» ŭvajšoŭ u skład novastvoranaha łukašenkaŭskaha Savieta Respubliki.
Ale fatalnaj pamyłkaj Kałuhina było žadańnie mieć bolš, čym jamu było dazvolena sistemaj.
Uletku 2001 hoda Leanid Kałuhin pačaŭ źbirać podpisy dla taho, kab vystavić svaju kandydaturu na čarhovych prezidenckich vybarach. Jaho inicyjatyŭnaja hrupa adniesła ŭ Centrvybarkam 110 tysiač podpisaŭ, ale pa dobra znajomaj schiemie sapraŭdnymi pryznali tolki 91 tysiaču, vykinuŭšy dyrektara «Atłanta» z honki.
Dziorzkaści jamu nie daravali. Praz dva miesiacy paśla vybaraŭ, 21 listapada 2001 hoda, Kałuhina aryštavali.
Jamu pradjavili aficyjnaje abvinavačańnie pa troch artykułach Kryminalnaha kodeksa: złoŭžyvańnie ŭładaj abo słužbovymi paŭnamoctvami, nieviartańnie zamiežnaj valuty z-za miažy i niezakonnaja pradprymalnickaja dziejnaść.
Pieravyšeńnie ŭłady pabačyli ŭ niesvoječasovym prodažy valuty paśla defołtu ŭ Rasii, a niezakonnuju dziejnaść — u budaŭnictvie carkvy. Dla budaŭnictva chrama pradpryjemstva pradało 196 hramaŭ techničnaha zołata, a taksama srebra.
Abarona nastojvała na tym, što heta była dabračynnaść pa rašeńni praŭleńnia pradpryjemstva, a nie tolki dyrektara.
Paśla zatrymańnia na «Atłancie» była ŭviedziena «załataja akcyja», u vyniku čaho dziaržava, jakaja vałodała ŭsiaho 26,5% akcyj, atrymała prava ŭładalnika kantrolnaha pakieta. Novaŭviadzieńnie tłumačyłasia tym, što pradpryjemstva nie raźličyłasia pa 44 miljonach dalaraŭ japonskaha kredytu, uziataha ŭ 1993 hodzie pad harantyi ŭrada Biełarusi. Uletku musili prajści pieramovy ź japonskim bokam pra adterminoŭku, ale joj pieraškodziła vyłučeńnie Kałuhina na pasadu prezidenta.
Pa asabistym zastupnictvie mitrapalita Fiłareta, a paśla i patryjarcha Aleksija II, Kałuhina ŭ mai 2002 vyzvalili z-pad varty pad padpisku pra niavyjezd.
Na sudzie jon abaraniaŭsia tym, što, naprykład, u padviedamasnych «Atłantu» pijanierskich łahierach dzieci pierastali chadzić na dyskateki, zajmacca niepatrebnymi spravami, a zamiest hetaha pačali naviedvać słužby ŭ carkvie, spaviadacca i pryčaščacca. Na zavodzie ž, pa słovach Kałuhina, rezka pamienšyłasia pjanstva, kradziažy, u pracaŭnikoŭ źjaŭlałasia žadańnie lepš i jakaśniej pracavać.
Vykarystańnie rasijskich rubloŭ na vytvorčyja patreby, pavodle Kałuhina, nielha ličyć «niezvarotam valuty z-za miažy», bo Rasija «dla nas nie zamiežža», pakolki «niama zakonu, jaki b vyznačaŭ Rasiju jak krainu inšaj dziaržavy. Štučnaja sproba raźjadnać krainy źjaŭlajecca časovym nieparazumieńniem, jakoje supiarečyć palitycy dziaržavy i prezidenta».
U červieni 2003 hoda Kałuhina pryznali vinavatym pa ŭsich punktach abvinavačańnia, ale z ulikam piensijnaha ŭzrostu (i, vidać, zastupnictva svaich patronaŭ z RPC) jon byŭ amnistavany. Spačatku byŭ vyzvaleny ad kryminalnaj adkaznaści na niereabilitavalnych padstavach, ale, pa niekatorych źviestkach, u 2004 hodzie ŭsie abvinavačańni ź Leanida Kałuhina byli źniatyja.
Manach Nikan
Adrazu paśla vyzvaleńnia były dyrektar «Atłanta» raźvioŭsia z žonkaj, a ŭ kancy 2005 hoda stała viadoma, što 65-hadovy Leanid Kałuhin pryniaŭ manaski postryh u adnym z manastyroŭ Maskoŭskaj vobłaści i pryniaŭ imia Nikan.
Niekatoryja śviatary ličać, što na hetaje rašeńnie jaho błasłaviŭ protaijerej Michaił Truchanaŭ, były viazień HUŁAHa, viadomy bahasłoŭ i aŭtar niekalkich knih, jaki mieŭ vialiki ŭpłyŭ na Kałuhina.
U pačatku 2006 hoda manach Nikan viarnuŭsia ŭ Biełaruś i, nie ŭstupajučy ŭ kantakty ź Minskaj jeparchijaj, znajšoŭ prytułak u vioscy Nialidavičy pad Minskam, pry carkvie ŭ honar prapadobnaha Sierhija Radaniežskaha, pabudavanaj na terytoryi byłoj vajskovaj čaści. Manaskaje žyćcio ź im dzialiŭ ajciec Iaan, a inšych ludziej jany bačyli ŭ lepšym vypadku dva razy na tydzień. Siońnia tut stvorany žanočy padvorak adyjoznaha staličnaha Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra.
Viadoma, što paśla ajciec Nikan dahladaŭ Śviata-Troickuju kaplicu i mohiłki ŭ rodnaj vioscy Hałavačy Drybinskaha rajona. U 2020 hodzie ŭ vioscy adbyŭsia vialiki skandał, kali miascovyja žychary nie znajšli mahił svaich svajakoŭ: byli źniesieny staryja nadmahilli i aharodžy, a zamiest ich pastaŭleny sinija kryžy, ale nie ŭ hałavie niabožčykaŭ, jak tut było pryniata, a ŭ nahach.
U Biełarusi paralelna isnujuć dźvie tradycyi ŭstanoŭki kryžoŭ na mahiłach, jakija majuć roznaje tłumačeńnie. Ale siarod radykalnaj častki pravasłaŭnaha duchavienstva panuje pierakanańnie, što tolki kryž u nahach pravilny, a kryž u hałavie — spadčyna jazyčnickich praktyk. Vidać, niečym padobnym kiravaŭsia i ajciec Nikan.
U apošnija hady staroha manacha Nikana pieraviali ŭ Śviata-Trajecki Markavy manastyr u Viciebsku, dzie jon źmianiŭ imia na Michaiła i siońnia vykonvaje abaviazki namieśnika schiijeramanacha.
U 2017 hodzie hazieta «Narodnaja vola» sprabavała ŭziać intervju ŭ Kałuhina, ale jon admoviŭsia kamientavać svaju dziejnaść na «Atłancie», a pra rašeńnie stać manacham adkazaŭ vielmi abciakalna:
«Pytajecie, ci prosta mnie dałosia rašeńnie syści ad śvieckaha žyćcia. Heta vielmi składanaje pytańnie, adrazu tak chutka i nie adkažaš. Dy i nie chaču ja abmiarkoŭvać hetu temu. Volu Božuju nie abmiarkoŭvajuć. Volu Boha vykonvajuć», — kazaŭ były dyrektar zavoda.
Niahledziačy na pierypietyi ŭ losie byłoha kiraŭnika zavoda «Atłant», chram nie vysielili i nie zakryli, jon dahetul štodzień prymaje pravasłaŭnych viernikaŭ u pamiaškańni na čaćviortym paviersie fizkulturna-azdaraŭlenčaha kompleksu.
Ciapier čytajuć
Palitviazień Jermašuk nazvaŭ imiony źniavolenych, jakija stučali administracyi kałonii i psavali jamu žyćcio3
Kamientary